سامانه‌های پدافندی پیشرفته ایران + بررسی پروژه‌های محرمانه و نوین دفاع هوایی

بررسی اختصاصی سامانه‌های پدافند هوایی پیشرفته ایران | از «عقاب» تا «سلمان»

در پاسخ به درخواست گسترده مخاطبان، این بخش از مجموعه معرفی سامانه‌های پدافندی ایران، که شامل پروژه‌های «رونمایی‌نشده» است، پیش از موعد منتشر می‌شود. در این گزارش، به بررسی تخصصی پروژه‌هایی چون «عقاب»، «سپر»، «آرمان»، «بیت‌المقدس»، «علم‌الهدی» و «سلمان» می‌پردازیم که هر یک بیانگر گامی مهم در مسیر بومی‌سازی و ارتقاء توان دفاعی کشور در برابر تهدیدات مدرن هوایی هستند

سامانه پدافند هوایی «عقاب» | پاسخ ایرانی به پانتسیر روسی

از سال ۲۰۱۸، تحلیل‌ها و اظهارات فرماندهان نیروهای مسلح و کارشناسان نظامی درباره یک سامانه بومی پدافند ارتفاع پست با کارایی مشابه سامانه روسی Pantsir-S1 آغاز شد. این پروژه در راستای تکمیل زنجیره دفاع هوایی پس از پیشرفت‌های حاصل‌شده در پدافند برد بلند، با تکیه بر تجربیات جنگی در سوریه، عراق، یمن و… تعریف شد. هدف از توسعه «عقاب»، مقابله مؤثر با تهدیدات کم‌ارتفاع، با آتش مؤثر و قیمت اقتصادی‌تر، به‌ویژه در محیط‌هایی با جنگ الکترونیک سنگین بود.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که عقاب ممکن است به تسلیحاتی نظیر توپ ۳۵ میلی‌متری سماوات (اورلیکن)، توپ پدافندی «کمند» زمین‌پایه و موشک‌های کوتاه‌بردی مانند «مجید» و «آذرخش» مجهز باشد. استفاده از شاسی‌های تجاری ایوکو که پیش‌تر در سامانه‌هایی مانند سوم خرداد به کار رفته‌اند، نیز محتمل است. البته احتمال توسعه یک موشک جدید با برد بالاتر نیز مطرح است.

سامانه «سپر» | سامانه ارتش برای مقابله با کروز و پهپاد

سپر، سامانه‌ای متعلق به نیروی پدافند هوایی ارتش است که طراحی آن برای مقابله تخصصی با موشک‌های کروز و پهپادهای پنهانکار در ارتفاع پست صورت گرفته است. برخی منابع، این سامانه را مشابه سامانه روسی TOR-M2 معرفی کرده‌اند. بر اساس اظهارات رسمی در شهریور ۱۴۰۲، مراحل تولید سپر آغاز شده و در آینده نزدیک وارد چرخه عملیاتی خواهد شد.

«آرمان» | گام بلند ایران پس از باور ۳۷۳

پروژه آرمان، ادامه مسیر توسعه پدافند بلندبرد پس از موفقیت سامانه باور ۳۷۳ است. این سامانه با برد بیش از ۴۰۰ کیلومتر و قابلیت ضدبالستیک پیشرفته‌تر از باور ۳۷۳، تلاشی در راستای دستیابی به سطح عملکرد سامانه S-400 روسیه محسوب می‌شود. شایان ذکر است، سامانه‌ای که در حال حاضر با نام «آرمان» معرفی شده، متفاوت از این پروژه اولیه است.

«بیت‌المقدس» | مرموزترین پروژه پدافندی ایران

این سامانه از اوایل دهه ۸۰ شمسی، زیر نظر شهید تهرانی‌مقدم و با تمرکز بر بقا و اختفاء در میدان نبرد طراحی شد. عملکرد آن مبتنی بر شناسایی پسیو، سامانه‌های الکترواپتیکی و بهره‌گیری از پرتابگرهای پنهان (زیرزمینی یا متحرک تریلی‌سوار) است. بیت‌المقدس در مقابله با کروزها و هواگردها طراحی شده و نقش ویژه‌ای در خنثی‌سازی عملیات‌های سرکوب پدافند (SEAD) دشمن دارد.

«علم‌الهدی» | سامانه‌ای فوق استراتژیک برای شکار آواکس و بمب‌افکن‌ها

یکی از معروف‌ترین سامانه‌های پنهانی ایران که به‌واسطه انتشار ناخواسته تصاویر، در میان کارشناسان داخلی و خارجی شناخته شده است. «علم‌الهدی» قادر به هدف‌گیری هواپیماهای استراتژیک چون آواکس، جنگ‌الکترونیک، جاسوسی، بمب‌افکن و سوخت‌رسان است.

این سامانه به‌احتمال زیاد از دو نوع موشک بهره می‌برد: نسخه‌ای از طائر ۲ و موشک «سدید-۶۳۰» با برد ۴۰۰ تا ۷۰۰ کیلومتر. این موشک با بدنه‌ای از الیاف کربن و سیستم‌های هدایت مختلف، هدف را در فاز نهایی با دقت بالا رهگیری می‌کند. نقطه قوت سامانه، رادار قدرتمند VHF آن با برد بالای ۱۰۰۰ کیلومتر است که در کشف اهداف پنهانکار بسیار مؤثر است. برخی شباهت‌ها به رادار روسی Nebo نیز مشاهده می‌شود.

«سلمان» | پاسخ ایران به تهدیدات موشکی بالستیک فرا جوی

سلمان یکی از پروژه‌های کلیدی ایران در زمینه پدافند ضد بالستیک و رهگیری موشک‌های بالستیک فرا جوی است. پس از عملیات «روز توبه» و افزایش تهدیدات رژیم صهیونیستی، این پروژه با سرعت بیشتری پیگیری شد. گفته می‌شود موشک‌های این سامانه با برد بالای ۵۰۰ کیلومتر، قابلیت پرواز در خارج از جو، و سامانه کنترل بردار رانش (TVC) برای مانور بالا در فاز برخورد طراحی شده‌اند. رادار احتمالی سامانه نیز در باند VHF و UHF با بردی بین ۶۰۰ تا ۷۵۰ کیلومتر فعالیت می‌کند.

این اطلاعات از منابع متعدد غیررسمی گردآوری شده و به پروژه‌هایی اشاره دارد که ممکن است هنوز رسماً رونمایی نشده باشند یا در مراحل مختلف توسعه قرار داشته باشند. نام‌های مطرح‌شده مربوط به پروژه‌ها هستند و احتمال تغییر آن‌ها در زمان معرفی رسمی وجود دارد.

#پدافند_هوایی #سامانه_عقاب #پدافند_سلمان #علم_الهدی #بیت_المقدس #آرمان #سپر #نظامی #دفاعی #ایران

نویسنده: Mahdi
میز نظامی زاویه دید