سامانه پدافندی چیست؟ باتری پدافند که میگویند یعنی چه

وقتی صحبت از یک سامانه پدافندی به میان می‌آید، بسیاری از ما ناخودآگاه تصویری از یک پرتابگر موشک را در ذهنمان مجسم می‌کنیم؛ مثلاً همان جعبه‌های مکعب مستطیل که موشک‌ها درونشان قرار دارند و با شنیدن نام “پاتریوت” به ذهنمان می‌آیند. اما در واقع، آن بخش فقط یک جزء کوچک، شاید حتی بتوان گفت، یک قسمت ناچیز از یک سامانه کامل پدافندی است. یک سامانه پدافندی از اجزای متعددی تشکیل شده است که هر کدام نقش حیاتی ایفا می‌کنند: رادارها برای شناسایی اهداف، بخش فرماندهی و کنترل برای تصمیم‌گیری و هماهنگی، سیستم‌های ارتباطی برای تبادل اطلاعات، و حتی ژنراتورها برای تأمین برق مورد نیاز تمامی این سیستم‌ها. این مجموعه پیچیده و به هم پیوسته است که در نهایت یک سامانه پاتریوت کامل را تشکیل می‌دهد.

لانچر و استقرار میدانی

حالا بیایید به سراغ آن بخشی برویم که موشک از آن شلیک می‌شود؛ همان مکعب مستطیل‌هایی که کنار هم قرار گرفته‌اند و شبیه خشاب هستند. این بخش «لانچر» نام دارد و همانطور که گفته شد، تنها یکی از اجزای سامانه است. معمولاً، برای بهره‌وری حداکثری، چندین لانچر (معمولاً بین ۵ تا ۶ عدد) را در نقاط مختلف، اما با فاصله نسبتاً کم از یکدیگر مستقر می‌کنند؛ مثلاً با فاصله‌های یک یا دو کیلومتری. هر یک از این لانچرها در موقعیت جداگانه‌ای قرار می‌گیرد تا پوشش بهتری فراهم کند.

قلب سامانه: رادار و مرکز کنترل

در مرکز این پراکندگی لانچرها، یعنی در نقطه میانی این محدوده عملیاتی، رادار اصلی سامانه قرار می‌گیرد. همچنین، سیستم فرماندهی و کنترل، سیستم‌های ارتباطی و تجهیزات تأمین برق (مانند ژنراتورها) نیز در همین نقطه مرکزی مستقر می‌شوند. برای درک ساده‌تر، می‌توانید یک دایره را تصور کنید: در اطراف محیط این دایره، چندین لانچر مستقر شده‌اند و در مرکز دایره، رادار، بخش فرماندهی و سایر اجزا حیاتی قرار دارند.

تعریف “باتری” پدافندی

وقتی تمامی این اجزا کنار هم قرار می‌گیرند، یعنی آن چندین لانچر به همراه رادار، سیستم فرماندهی و کنترل، و تجهیزات پشتیبانی، این مجموعه کامل را یک «باتری» از سامانه پدافندی می‌نامند. بنابراین، وقتی مثلاً می‌شنویم که «یک باتری پاتریوت» به جایی ارسال شده است، منظور فقط یک پرتابگر موشک نیست، بلکه کل این ترکیب کامل و قدرتمند است.

این باتری قابلیت پوشش‌دهی منطقه وسیعی را دارد. این وسعت پوشش به دلیل وجود چندین لانچر پراکنده در فواصل مختلف و همچنین راداری است که برد بسیار زیادی دارد و می‌تواند اهداف را از چند صد کیلومتری تا حتی هزار کیلومتری شناسایی و رهگیری کند.

برای مثال، زمانی که لهستان اعلام می‌کند قصد خرید «دو باتری پاتریوت» را دارد، این به معنای آن است که آن‌ها دو مجموعه کامل، شامل لانچرها، رادارها، سیستم‌های فرماندهی و کنترل، و سایر تجهیزات را خریداری می‌کنند. این دو باتری می‌توانند در دو نقطه استراتژیک از کشور مستقر شوند و منطقه وسیعی را تحت پوشش پدافندی خود قرار دهند. اگر این تعداد به «شش باتری» برسد، عملاً می‌توانند بخش قابل توجهی از خاک کشورشان را به طور کامل پوشش دهند. این است مفهوم واقعی «باتری» در سامانه‌های پدافندی.